„Wirtualna rzeczywistość to naprawdę nowa platforma komunikacji. Dzięki poczuciu prawdziwej obecności możesz dzielić się nieograniczonymi przestrzeniami i doświadczeniami z ludźmi w swoim życiu. Wyobraź sobie, że dzielisz się z przyjaciółmi online nie tylko chwilami, ale całymi doświadczeniami i przygodami.” –

Mark Zuckerberg

Na podstawie szkoleń, które przeprowadziliśmy w projekcie Training registry of the Modern Business Services Sector” (Rejestr Nowoczesnych Usług Biznesowych), będących częścią programu Erasmus+ zebraliśmy szereg praktycznych informacji, które mamy nadzieję pomogą Ci w rozpoczęciu przygody z wirtualną rzeczywistością. Jeśli jesteś nauczycielem, edukatorem lub entuzjastą nowinek technologicznych i chcesz wprowadzić wirtualną rzeczywistość VR do szkoleń, warsztatów lub innych form kształcenia ten artykuł jest dla Ciebie. W prosty i przystępny sposób pokażę Ci, jak wejść w świat wirtualnej rzeczywistości, unikając przytłaczających detali technicznych i kosztownych inwestycji. Od wyboru sprzętu po projektowanie angażujących zajęć– to wszystko, co musisz wiedzieć, by VR stało się Twoim sprzymierzeńcem w nowoczesnym kształceniu.

VR – od czego zacząć?

W trakcie organizowanych przez nas warsztatów uczestnicy przekonali się, że współczesna technologia VR jest coraz bardziej dostępna – nie wymaga ogromnych nakładów finansowych ani specjalistycznej wiedzy. Osoby, które szkoliliśmy nie miały dużej wiedzy technologicznej i były w różnym wieku. Mitem jest stwierdzenie, że wirtualna rzeczywistość to domena młodych ludzi. Zebrane przez nas doświadczenia potwierdzają, że każda osoba niezależnie od budżetu czy doświadczenia technicznego, może włączyć VR do swojego programu zajęć. Podstawą przygody z VR jest wybór odpowiedniego sprzętu. Na szczęście dzisiejszy rynek oferuje rozwiązania na każdą kieszeń, od prostych gogli kartonowych po zaawansowane zestawy samodzielne. Oto kilka opcji, które warto rozważyć na początek:

• Smartfon i gogle kartonowe: To najtańszy sposób na rozpoczęcie przygody z VR. Gogle, takie jak Google Cardboard, kosztują od 30 do 100 zł. Wystarczy włożyć do nich smartfon, pobrać darmową aplikację VR (np. YouTube VR lub Google Arts & Culture i gotowe. To świetny sposób, by przetestować technologię bez dużych wydatków. Idealne dla początkujących z ograniczonym budżetem.
• Autonomiczne gogle VR: Urządzenia takie jak Meta Quest 3 czy Pico 4 (cena 1500–2500 zł) działają bez konieczności podłączania do komputera. Są intuicyjne w obsłudze, przypominają korzystanie ze smartfona i oferują dostęp do bogatej biblioteki edukacyjnych aplikacji. To dobry wybór dla edukatorów, którzy chcą zainwestować w bardziej zaawansowany sprzęt.
• Zaawansowane zestawy PC VR: Gogle takie jak HTC Vive czy Valve Index oferują najwyższą jakość, ale wymagają mocnego komputera (koszt od 4000 zł wzwyż). Według nas na początek lepiej wybrać prostsze rozwiązanie, by uniknąć komplikacji technicznych.

Praktyczne wskazówki na start

• Zacznij od jednego zestawu: W grupie szkoleniowej wystarczy jeden zestaw gogli, z którego uczestnicy mogą korzystać na zmianę. To pozwoli Ci przetestować technologię bez dużych wydatków.
• Bezpieczeństwo przede wszystkim: Zadbaj o wolną przestrzeń (minimum 2×2 metry), by uniknąć kolizji podczas korzystania z VR. Ogranicz sesje do 10–15 minut, szczególnie na początku, by zapobiec zawrotom głowy (tzw. motion sickness). Po każdym użyciu dezynfekuj gogle, zwłaszcza w środowisku szkolnym.
• Korzystaj z samouczków: Większość urządzeń VR ma wbudowane instrukcje, które krok po kroku wprowadzą Cię w obsługę. Nie bój się eksperymentować – to prostsze, niż się wydaje!

Strumieniowanie obrazu – wsparcie dla trenera i grupy

Podczas naszych warsztatów zauważyliśmy, że jednym z kluczowych elementów skutecznego wykorzystania VR w edukacji jest możliwość strumieniowania obrazu z gogli na zewnętrzny ekran (np. monitor, projektor czy tablicę multimedialną). Dzięki temu uczestnicy, którzy w danym momencie nie mają założonego zestawu, mogą na bieżąco śledzić, co dzieje się w wirtualnym świecie. Jest to szczególnie ważne, gdy dysponujemy tylko jednym lub kilkoma tzw. „headsetami” i zakładamy, że uczestnicy będą korzystać z nich na zmianę. Strumieniowanie znacząco ułatwia także pracę prowadzącemu. Trener, obserwując obraz z gogli, ma pełną kontrolę nad przebiegiem ćwiczenia i może reagować w czasie rzeczywistym – podpowiadać, instruować lub zatrzymać symulację, jeśli coś idzie nie tak. Bez tego narzędzia nauczyciel jest w dużym stopniu „odcięty” od doświadczenia uczestnika, co utrudnia moderowanie zajęć i osłabia efekt dydaktyczny. Z naszych doświadczeń wynika, że już proste rozwiązania wbudowane w gogle samodzielne (takie jak Meta Quest) pozwalają na szybkie i intuicyjne przesyłanie obrazu przez Wi-Fi. W praktyce oznacza to, że nawet w małych grupach, dysponując jednym zestawem VR, można prowadzić angażujące i interaktywne zajęcia – pozostali uczestnicy nie są wtedy jedynie biernymi obserwatorami, ale aktywnie uczestniczą w analizie tego, co dzieje się w symulacji.

Aplikacje edukacyjne – gotowe narzędzia

Wirtualna rzeczywistość to nie tylko sprzęt, ale też oprogramowanie, które ożywia zajęcia. Na szczęście istnieje wiele aplikacji, które są intuicyjne i często darmowe. Oto kilka polecanych tytułów dla początkujących:

• W trakcie naszych warsztatów wykorzystaliśmy nowatorską aplikację, którą gorąco polecamy. To intuicyjne narzędzie przenosi użytkowników do wirtualnego środowiska, umożliwiając zmaganie się z wyzwaniami w bezpieczny sposób. Aplikacja angażuje poprzez interaktywne zadania, rozwijając kluczowe kompetencje miękkie, takie jak współpraca, komunikacja i praca zespołowa. Dzięki przystępnej formie sprawdza się w edukacji i rozwoju osobistym, łącząc naukę z zabawą i nowoczesnymi technologiami, jednocześnie wzmacniając relacje w grupie. Pobierz ją bezpłatnie: https://mbssapp.vccsystem.eu/pl/vr-instructions
• Nearpod VR: Platforma oferująca interaktywne zajęcia z quizami i ankietami, które angażują uczestników. Idealna do wprowadzania VR w grupach.
• Labster: Symulacje laboratoryjne z chemii, biologii czy fizyki. Uczestnicy mogą przeprowadzać eksperymenty w bezpiecznym, wirtualnym środowisku.
• CoSpaces Edu: Narzędzie do tworzenia własnych światów VR. Uczestnicy mogą projektować własne scenariusze, korzystając z gotowych szablonów, co rozwija ich kreatywność i umiejętności współpracy.

Jak wybierać aplikacje?

• Szukaj aplikacji w wiarygodnego źródła z wysokimi ocenami w sklepach takich jak np. Oculus Store czy SteamVR. Opinie innych użytkowników to dobry wskaźnik jakości.
• Zwracaj uwagę na prostotę obsługi – aplikacje edukacyjne powinny być intuicyjne zarówno dla uczestników, jak i trenerów.
• Testuj darmowe wersje, zanim zdecydujesz się na zakup pełnych pakietów.

Planowanie warsztatów z VR – praktyczny przewodnik

Aby VR stało się skutecznym narzędziem edukacyjnym, potrzebny jest dobrze przemyślany plan. Oto krok po kroku, jak stworzyć angażującą lekcję z wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości:

1. Określ cel edukacyjny: Zastanów się, co chcesz osiągnąć. Czy VR ma pomóc uczestnikom zrozumieć trudny temat, np. strukturę DNA, czy może wzbudzić zainteresowanie historią poprzez wirtualną rekonstrukcję wydarzenia? Może VR ma być inspiracją?
2. Wybierz odpowiednią aplikację: Dopasuj narzędzie do celu szkolenia. Na przykład Labster sprawdzi się w naukach ścisłych, a Google Expeditions w geografii czy historii.
3. Zaplanuj przebieg zajęć: Zacznij od krótkiego wprowadzenia, w którym wyjaśnisz, czym jest VR i jak będzie używane. Następnie przeprowadź sesję VR (10–15 minut), a na koniec zorganizuj dyskusję, by uczestnicy mogli podzielić się swoimi wrażeniami i wnioskami.
4. Zadbaj o logistykę: Przed zajęciami upewnij się, że gogle są naładowane, aplikacje zainstalowane, a połączenie Wi-Fi działa. Dobrze jest mieć przygotowane tzw. „powerbanki”, które można podłączyć do gogli. Przygotuj plan awaryjny, np. film edukacyjny na YouTube, na wypadek problemów technicznych.

Przykład scenariusza

Cel: Zrozumienie budowy Układu Słonecznego.

Aplikacja: Google Expeditions (wycieczka po planetach).

Przebieg:

• 5 minut: Wprowadzenie – wyjaśnienie, czym jest VR i jak działa.
• 15 minut: Uczestnicy w małych grupach eksplorują Układ Słoneczny, obserwując planety i ich cechy.
• 10 minut: Dyskusja – jakie różnice między planetami zauważyli? Jak VR pomogło w zrozumieniu tematu?

Taki scenariusz nie tylko angażuje uczestników, ale też pozwala prowadzącemu zajęcia zdobyć pewność siebie w korzystaniu z VR. Nawet jeśli nie każdy uczestnik zajęć będzie mieć dostęp do profesjonalnych gogli VR, zajęcia mogą przebiegać z powodzeniem i przynieść wiele wartościowych efektów. W przypadku większych grup naturalne jest, że nie wszyscy uczestnicy skorzystają z możliwości testowania wirtualnego świata w tym samym czasie. Nasze doświadczenia pokazują, że nie stanowi to jednak przeszkody – uczestnicy mogą wymieniać się doświadczeniami, obserwować działania innych uczestników oraz wzajemnie podpowiadać sobie, jak wykonywać określone zadania. Taka forma pracy sprzyja rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych, współpracy i uczenia się od innych. Dzięki temu korzyści z zajęć nie ograniczają się jedynie do bezpośredniego kontaktu z technologią, ale obejmują również cenne aspekty pracy zespołowej i wspólnego rozwiązywania problemów.

Najczęstsze błędy i jak ich unikać

Organizując warsztaty z użyciem wirtualnej rzeczywistości popełniliśmy kilka błędów, które poniżej zebraliśmy. To normalne, że początkujący użytkownicy popełniają błędy, które mogą zniechęcić do dalszego eksplorowania technologii. Ważne aby na samym początku się nie poddawać. Oto, na co zwrócić uwagę:

• Zbyt długie sesje: Długotrwałe korzystanie z VR może powodować dyskomfort. Zaczynaj od krótkich, 10-minutowych sesji.
• Brak przygotowania: Technologia sama w sobie nie wystarczy – bez jasnego planu zajęć VR może być chaotyczne. Zawsze miej przygotowany scenariusz.
• Zbyt wiele nowości naraz: Skup się na jednej aplikacji lub funkcji, by nie przytłoczyć ani siebie, ani uczestników.
• Zaniedbanie testów technicznych: Przed zajęciami sprawdź, czy sprzęt działa prawidłowo. Unikniesz frustracji w trakcie zajęć.
• Ignorowanie bezpieczeństwa: Upewnij się, że przestrzeń jest wolna od przeszkód, a sprzęt jest higieniczny.

YouTube jako źródło wiedzy o VR

Przygotowując się do warsztatów oglądaliśmy wiele różnorodnych materiałów w Internecie. YouTube to nieocenione źródło inspiracji i wiedzy dla edukatorów zainteresowanych VR. Oto, jak efektywnie z niego korzystać:

• Szukaj konkretnych tematów: Wpisuj frazy takie jak „VR w edukacji 2025”, „poradnik Meta Quest dla nauczycieli” czy „jak używać VR w szkoleniach”. Dodanie roku pomoże znaleźć aktualne treści.
• Wybieraj wiarygodne kanały: Skup się na twórcach związanych z kształceniem lub technologią VR, takich jak instytucje edukacyjne czy doświadczeni nauczyciele.
• Ucz się praktycznie: Oglądaj poradniki pokazujące konfigurację sprzętu, instalację aplikacji czy projektowanie lekcji. Rób notatki i od razu testuj wskazówki.
• Dołącz do społeczności: Komentuj filmy, zadawaj pytania i bierz udział w dyskusjach, by wymieniać się doświadczeniami z innymi edukatorami.

Polecane kanały YouTube

• Teachers Tech: Przystępne poradniki o technologiach w edukacji, w tym o VR. Przykładowy film: „Embracing Virtual Reality in Education” pokazuje, jak zacząć.
• Gen Alpha Adventures: Skupia się na nowoczesnych technologiach dla uczniów Generacji Alfa, z naciskiem na VR i AR.
• Meta Quest: Oficjalny kanał Meta, oferujący instrukcje dotyczące konfiguracji i użytkowania gogli, idealnych dla edukacji.
• Nathie: Recenzje aplikacji i sprzętu VR, które mogą pomóc w wyborze odpowiednich narzędzi.

VR w kształceniu – Twoja szansa na innowację

My już wiemy, że wirtualna rzeczywistość to narzędzie, które jest na wyciągnięcie ręki – nie wymaga ogromnych nakładów finansowych ani zaawansowanej wiedzy technicznej. Zaczynając od prostych gogli kartonowych i darmowych aplikacji, dzięki którym możesz wprowadzić uczestników Twoich zajęć w fascynujący świat immersyjnego kształcenia. VR nie tylko angażuje, ale też pomaga zapamiętywać i rozumieć złożone zagadnienia w sposób, który tradycyjne metody rzadko oferują. Nasze doświadczenia potwierdzają, że to doskonałe narzędzia, które można wykorzystywać w różnorodnych formach kształcenia.

Nie bój się zrobić pierwszego kroku. Załóż gogle, przetestuj aplikację, zaprojektuj prosty scenariusz– a zobaczysz, jak uczestnicy Twoich zajęć odkrywają nowe możliwości. Wirtualna rzeczywistość to nie odległa przyszłość, lecz szansa, by już dziś zmienić naukę w przygodę.